W czwartek 16 listopada 2017 r. w Nowym Sączu miała miejsce I konferencja „Budżet obywatelski – czyli jak skutecznie dynamizować partycypację społeczną”. Konferencja miała na celu stworzenie przestrzeni do dyskusji nad skutecznością budżetów obywatelskich w Polsce.

Galeria z konferencji

W dyskusji, w której swoje poglądy wymienili samorządowcy, urzędnicy oraz przedstawiciele lokalnych społeczności, praktycy oraz teoretycy, podjęto próbę udzielenia wspólnej odpowiedzi na to jak skutecznie dynamizować partycypację społeczną. Jakie są dobre praktyki oraz jakich błędów unikać. Tematyka poruszona podczas prezentacji oraz paneli dyskusyjnych okazała się bardzo interesująca i spotkała się z dużym zainteresowaniem ze strony naszych gości.

Pierwszy panel dyskusyjny poprzedziła prezentacja budżetów obywatelskich Gorlic i Krynicy-Zdroju. O budżetach w swoich samorządach opowiadali Rafał Kukla Burmistrz Miasta Gorlice oraz dr Dariusz Reśko Burmistrz Krynicy-Zdroju. Po zakończeniu prezentacji rozpoczął się panel dyskusyjny w którym poza burmistrzami Gorlic i Krynicy-Zdroju wzięli udział Wiesław Buż Radny Miasta Rzeszowa oraz Przewodniczący Komisji ds. Rzeszowskiego Budżetu Obywatelskiego, dr inż. Krzysztof Klęczar Burmistrz Gminy Kęty oraz Agnieszka Tetkowska z Urzędu Miasta Ruda Śląska.

Po przerwie obiadowej część merytoryczna rozpoczęła się podobnie od dwóch prezentacji. Pierwsza z nich „Wyniki ewaluacji Budżetu Obywatelskiego Województwa Małopolskiego” przedstawiona została przez Marię Olszańską z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego a drugą „Przyszłość budżetów obywatelskich w Polsce” zaprezentował Paweł Kupczak z Instytutu Myśli Innowacyjnej. Uczestnikami drugiego panelu dyskusyjnego, oprócz dwójki powyższych prelegentów, byli Mateusz Płoskonka Dyrektor Miejskiego Ośrodka Wspierania Inicjatyw Społecznych w Krakowie, Tomasz Ryncarz Naczelnik Wydziału Promocji i Rozwoju Miasta Bochnia, Daniel Śmierciak Sekretarz Miasta i Gminy Stary Sącz oraz Krzysztof Ziaja Przewodniczący Zarządu Osiedla Kochanowskiego w Nowym Sączu. Głównym prowadzącym był dr Tomasz Zacłona z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu.

Konferencja zgromadziła zarówno przedstawicieli samorządów, które już realizują budżety obywatelskiego jak i tych, które zamierzają je wprowadzić. Samorządów dużych przeznaczających na budżet blisko 8 mln zł jak i tych które przekazują 50 tys. zł. Realizujących pierwsze edycje jak i doświadczonych, mających za sobą 5 edycji. Obecni byli przedstawiciele samorządów gminnych, miast na prawach powiatu jak również województwa.

Uczestnicy zgodnie podkreślali, że specyfiki różnych samorządów wymagają dostosowywania zasad realizacji budżetów obywatelskich do zróżnicowanych potrzeb. To co w jednym samorządzie jest doskonale akceptowane przez mieszkańców w innym już niekoniecznie. Nie można schematycznie i bezkrytycznie implementować innych rozwiązań. To co skupiło większą uwagę uczestników to m.in.:
– wiek osoby składającej wniosek i głosującej – najczęstsza granica to 16 lat, ale np. w Bochni brak jest ograniczeń wiekowych i nawet kilkulatek może złożyć swój projekt,
– zróżnicowane są zasady podczas głosowania od bardzo liberalnych, gdzie nie trzeba podawać nawet numeru PESEL aż po sytuacje, gdzie głosujący musi swój głos opatrzyć podpisem elektronicznym bądź skorzystać ze specjalnej platformy urzędowej wymagającej wcześniejszej wizyty w urzędzie i rejestracji obywatela,
– coraz większe znaczenie w informowaniu i głosowaniu ma internet – jak wynika z ewaluacji ponad połowa uczestników budżetu obywatelskiego dowiaduje się o nim z internetu (strony internetowe, media społecznościowe) a podczas głosowania średnio ok. 75% mieszkańców oddaje swój głos za pośrednictwem internetu zamiast we wersji tradycyjnej, stacjonarnej, papierowej,
– zakres rzeczowy zgłaszanych projektów – część samorządów dopuszcza szeroki zakres, ale np. w Rudzie Śląskie do budżetu obywatelskiego można zgłaszać wyłącznie projekty infrastrukturalne, nie ma możliwości zgłaszania projektów „miękkich”,
– zagrożeniem jest traktowanie budżetu obywatelskiego jako narzędzia podczas wyborów samorządowych, a takie przypadki się zdarzają,
– podczas głosowania tworzą się „spółdzielnie” czyli zorganizowane grupy skupione wokół instytucji czy też podmiotów, które dominują głosowania i tym samym blokują inne projekty,
– niektóre samorządy stosują zasadę, że jeżeli w wyniku głosowania wybrano do realizacji określone projektu a pula środków nie została wyczerpana lecz kolejny projekt przekracza dostępne jeszcze środki to w tej sytuacji, jeśli dostępne środki stanowią kilkadziesiąt procent wartości tego projektu to zwiększana jest pula środków przeznaczanych na cały budżet obywatelski,

Podsumowując konferencję jak również przyszłość budżetów obywatelskich w Polsce warto zacytować tezę wypowiedzianą przez panelistę dra inż. Krzysztofa Klęczara, iż przywileju raz danego nikt nie odbierze i jeśli dano narzędzie obywatelom jakim jest budżet obywatelski to odebranie/zlikwidowanie jest niezwykle trudne.

Galeria z konferencji

Działania realizowane w ramach projektu „Budżety obywatelskie – jeszcze bardziej obywatelskie”.
Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.